پافشاری بر تصمیمِ گران
کردستان عراق تصمیم خود را برای برگذاری همه‌پرسی استقلال این منطقه گرفته است؛ حتی اگر این تصمیم به قیمت ازدست‌دادن متحدان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای‌اش تمام شود.
با این همه، تنها ساعاتی پس از آنکه پارلمان اقلیم، همه‌پرسی استقلال روز ٢٥ سپتامبر را تأیید کرد، آمریکا با نامناسب‌خواندن زمان این همه‌پرسی، از مقام‌های اقلیم کردستان عراق خواست این همه‌پرسی را برگزار نکنند. واشنگتن از دیرباز حامی استقلال کردستان عراق بوده است و نیروهای کُرد یکی از هم‌پیمانان اصلی آمریکا در جنگ علیه داعش بوده‌اند؛ اما واشنگتن بر این باور است كه اکنون زمان مناسبی برای به‌دست‌آوردن این حق از سوی کردها نیست. واشنگتن می‌ترسد این همه‌پرسی به احتمال انتخاب مجدد حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق، ضربه بزند، روابط این کشور با ترکیه را پیچیده‌تر و تمرکز بر مبارزه با داعش را مختل کند. کاخ سفید در بیانیه خود از کردها خواسته گفت‌و‌گویی جدی و پایدار را با بغداد آغاز کند. حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق، پیش از این گفته است همه‌پرسی استقلال کردستان از عراق را غیرقانونی و خلاف قانون اساسی می‌داند.
طرح جایگزین جامعه جهانی
این هفته، برت مک‌گورک، فرستاده ارشد ایالات متحده، به اربیل سفر کرد و همراه با سفرای آمریکا، بریتانیا و سازمان بین‌الملل، تلاش کردند رهبران کرد را متقاعد کنند که در ازای ابتکار عمل دیپلماتیک جدیدی، از برگزاری همه‌پرسی صرف‌نظر کنند. آن‌طور که یک منبع آگاه به خبرگزاری فرانسه گفته، بر اساس طرح جایگزین، جامعه بین‌المللی به اشتراک‌گذاشتن بودجه نفت عراق و پرداخت دستمزد به شبه‌نظامیان کُرد را بررسی خواهد کرد؛ مرزها و نیروهای نظامی، در مواضع فعلی خود باقی خواهند ماند و بغداد به کردستان اجازه خواهد داد به صادرات نفت که درحال‌حاضر از خاک ترکیه صورت می‌گیرد و نقض قانون اساسی است، ادامه دهد. در نهایت، احزاب کردستان می‌توانند در دولت عراق و انتخابات سال ٢٠١٨ شرکت کنند. از سوی دیگر، محمد حاجی‌محمود، دبیرکل حزب سوسیالیست‌دموکرات کردستان، گفته است نمایندگان آمریکا، بریتانیا، فرانسه و سازمان ملل در گفت‌وگو با رئیس اقلیم کردستان، پیشنهاد کرده‌اند موضوع استقلال کردستان به مدت دو سال به تعویق انداخته شود و در سازمان ملل متحد درباره آن گفت‌وگو شود.
واکنش به طرح
اگرچه شورای عالی همه‌پرسی استقلال کردستان اعلام کرده در نشست روز دوشنبه (فردا) به طرح جایگزینی برای تعویق همه‌پرسی پاسخ خواهد داد؛ اما شواهد و قرائن از رد این پیشنهاد حکایت دارد. بارزانی طرح جایگزینی همه‌پرسی را رد کرده و گفته است در سطح انتظارات مردم کردستان نیست و همه‌پرسی در روز مقرر برگزار خواهد شد. هوشیار زیباری، عضو شورای عالی همه‌پرسی اقلیم کردستان، هم اعلام کرد در طرح جایگزینی بین‌المللی برای تعویق همه‌پرسی، هیچ تضمینی وجود ندارد و همه‌پرسی در روز مقرر برگزار خواهد شد. او خواهان تضمین کتبی اتفاق نظر شورای امنیت در چارچوب فصل هفتم شد که در آینده به نتیجه همه‌پرسی پایبند باشد. علاوه بر آمریکا، ترکیه و ایران نیز از مخالفان جدی همه‌پرسی استقلال هستند. رجب طیب اردوغان هشدار داده این همه‌پرسی عواقب بدی برای اقلیم کردستان در پی خواهد داشت و این یعنی اقتصاد اقلیم کردستان که به‌شدت متکی به صادرات نفت از طریق خاک ترکیه است، می‌تواند در نهایت با مشکلاتی جدی مواجه شود.
علاوه بر مخالفت کشورهایی مانند آمریکا، ترکیه و ایران، کردهای عراق هم درباره همه‌پرسی اختلاف‌نظر دارند. جنبش تغییر، اصلی‌ترین حزب اپوزیسیون، جلسه پارلمان را تحریم کرد و گفت اگرچه به استقلال باور دارد؛ اما مخالف برگزاری همه‌پرسی در چنین شرایطی است. کردها چهارمین قوم بزرگ خاورمیانه‌اند؛ اما تاکنون هرگز کشور دائمی از آن خود نداشته‌اند و به نظر می‌رسد تلاش اخیر اقلیم کردستان برای استقلال هم درصورت تحقق، با سنگ‌اندازی‌های بسیاری روبه‌رو خواهد شد. یکی از مسائل جنجال‌برانگیز همه‌پرسی اخیر، پیوستن شهر نفت‌خیز کرکوک است که دولت عراق از ابتدا نسبت به آن هشدار داده بود.
دو هفته پیش، یکی از گروه‌های شبه‌نظامی عراقی که نزدیک به نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق عراق، است، هشدار داده بود در صورت الحاق کرکوک به کردستان، به این شهر حمله خواهد کرد. این اظهارات در کنار هشدارهای جامعه جهانی، نشان می‌دهد خاورمیانه که همین حالا هم به واسطه حضور داعش پرآشوب است، روزهای ناآرام‌تری را انتظار می‌کشد.
شرق
